Goleszów i okolice - Jasieniowa, Tuł, Budzin

Trasa                                                 16 km

Czas przejścia                                   5 godzin 30 minut

Suma przewyższeń                           622 m.

mapa z przebiegiem trasy (również plik .gpx do pobrania) https://pl.mapy.cz/s/mosenuzese

Trasa rozpoczyna się przy Gminnym Ośrodku Kultury w Goleszowie, gdzie można zaparkować i pozostawić samochód. W ośrodku można zaopatrzyć się w mapę i wydawnictwa z opisami atrakcji turystycznych gminy Goleszów. Znajduje się tu Izba Oświęcimska. Zgromadzono w niej eksponaty dotyczące dziejów podobozu Auschwitz – Birkenau w Goleszowie, będącego filią obozu  Auschwitz – Birkenau. Zwiedzać ją można w godzinach otwarcia Gminnego Ośrodka Kultury.

Pierwsze 7,5 km trasy pokonujemy zielonym szlakiem turystycznym, który prowadzi docelowo na Wielką Czantorię (995 m n,p,m.). Udajemy się w górę ul. Jasną, następnie skręcamy w prawo w ul. Olimpijską. Po lewej stronie mijamy jeziorko Ton powstałe w miejscu wydobycia margla używanego w produkcji cementu w działającej tu do 1993 roku cementowni. Nieco wyżej po lewej pozostałości skoczni narciarskich. Szlak wiedzie łagodnie w górę przez pewien odcinek wraz ze ścieżką przyrodniczą „Przyroda nie zna granic” i czerwonym szlakiem spacerowym. Trawersując Jasieniową lasem schodzimy do szosy Dzięgielów – Cisownica. Przecinamy szosę i idziemy asfaltową drogą dojazdową do kamieniołomu Leszna. Dalej idziemy zielonym szlakiem turystycznym schodząc z lokalnej drogi na ścieżkę, przecinając potok udajemy się w górę podchodząc na zbocza Tułu. Po prawej stronie mijamy granice rezerwatu „Zadni Gaj” położonego na wzgórzu Zagoj. W rezerwacie tym ochrania się naturalne stanowisko cisa liczące kilkadziesiąt drzew. Podchodząc skrajem lasu mijamy okazałe drzewa – paklony (klon polny) ochraniane jako pomniki przyrody. Ścieżka wyprowadza nas na rozległą polanę pod stromymi stokami góry Tuł (621 m n.p.m.). W kierunku północno zachodnim widoki na północną część Beskidu Śląsko Morawskiego i położonego u jego stóp miasta Trzyniec z dużą hutą żelaza. W prawo widoczne zabudowania Cieszyna, a za nim miasta Ostrawsko – Karwińskiego Zagłębia Węglowego – Hawierzów, Karwina, Orłowa. Przy bardzo dobrej przejrzystości powietrza na horyzoncie za czeskimi miastami widoczne jest pasmo górskie Jesioników należące do Sudetów Zachodnich.

Północne stoki góry Tuł objęte są ochroną jako użytek ekologiczny w związku z występowaniem wielu gatunków storczyków. W miesiącach wczesnowiosennych cały zalesiony szczyt Tułu porastają gęste łany czosnku niedźwiedziego, który w czasie kwitnienia wydziela specyficzny zapach. Jesienią zaś na łąkach zakwitają licznie zimowity jesienne, często mylone z krokusami.

Szlak łagodnie trawersuje zbocza Tułu. Droga prowadzi przez gospodarstwo rolne i dochodzi do drogi asfaltowej. Tu szlak skręca w lewo i łagodnie wspina się krętą drogą wśród pół i łąk do najwyższego punktu trasy – osiedla Budzin (ok. 600 m n.p.m.) położonego u podnóża Małej Czantorii (866 m n.p.m.). Znajduje się tutaj drogowskaz turystyczny z opisem węzła szlaków turystycznych, rowerowych i spacerowych. Z tego miejsca piękna panorama na szczyty Beskidu Śląsko Morawskiego, Beskidu Śląskiego oraz na położone niżej tereny Pogórza Śląskiego.

Opuszczamy zielony szlak turystyczny, który dalej wspina się na zbocze Małej Czantorii. Udajemy się drogą asfaltową (ul. Podlesie) łagodnie w dół za znakami również zielonego, szlaku spacerowego nazwanego „Cisownicki”, gdyż zapoznaje z najciekawszymi atrakcjami Cisownicy będącej częścią gminy Goleszów. Oznaczenie graficzne szlaku to kwadrat w połowie biały a w połowie w określonym kolorze. Po ok. kilometrze droga asfaltowa skręca ostro w lewo, my zaś idziemy prosto wchodząc do lasu drogą gruntową, w niektórych miejscach przechodzącą w leśną ścieżkę. Schodzimy dosyć stromo do doliny potoku Czantoria. Na zejściu po prawej stronie mijamy źródełko. Wchodzimy pomiędzy pojedyncze domy mieszkalne i letniskowe, gdzie zaczyna się asfaltowa droga (ul. Pod Czantorią)  Z prawej strony dochodzi szlak rowerowy z Ustronia. Potok płynie tu po lewej stronie drogi w bardzo głębokim wąwozie, którego strome brzegi umocnione są wybudowanymi z kamienia schodami. Konstrukcje te nazywane „Taliańskie Schody” budowane były podczas I wojny światowej przez włoskich jeńców wojennych, zwanych przez miejscową ludność „Talianami”. Wychodzimy z lasu na rozległe polany. Po lewej stronie mijamy izbę regionalną „U Brzezinów”. Mijając po prawej stronie cmentarz docieramy do centrum wsi Cisownica. Przechodzimy obok szkoły (po lewej) i OSP Cisownica (po prawej) na główną drogę (ul. Cisowa) i udajemy się w lewo. Tuż za mostkiem obelisk upamiętniający 700 lecie miejscowości, obok ławki na których można odpocząć. 150 dalej mijamy kościół ewangelicki i skręcamy w prawo (ul. Wędoły). Podchodzimy ok. 400 m i na wzniesieniu skręcamy w prawo (ul. Na Kępie). Z prawej strony dołącza żółty szlak spacerowy. Idziemy za jego znakami przecinając szosę Dzięgielów – Cisownica(ul. Zamkowa). Po przejściu szosy skręcamy w prawo (!) w leśną ścieżkę. Idąc przez las mijamy obelisk upamiętniający Jerzego Wisełkę członka ruchu oporu, który zginął z rąk okupanta podczas II wojny światowej. Po wyjściu z lasu idą ścieżką przez łąkę dochodzimy do drogi asfaltowej (ul. Zielona), którą po ok. 350 m dochodzimy do skrzyżowania z ul. Stromą. W tym miejscu skręcamy w lewo w polną ścieżkę . Podchodząc łagodnie wchodzimy w las, gdzie dochodzimy do czerwonego szlaku spacerowego „Jasieniowa”. Szlak biegnie po nasypie dawnej kolejki wąskotorowej, którą transportowano surowiec z kamieniołomów do cementowni. Po wejściu na szlak obieramy kierunek w lewo* i dochodzimy do „Jeziorka Księżycowego”. Jest to okresowo wysychający zbiornik powstały w wyniku gromadzenia się wód opadowych w wyrobiskach kamieniołomu. Po minięciu jeziorka szlak skręca w prawo stromo wspinając się na zbocza dawnych wyrobisk kamieniołomu na Wyrgórze (518 m n.p.m.).. Po bardzo stromym odcinku osiągamy punkt widokowy z rozległą panoramą na Ustroń i położone za nim szczyty Beskidu Śląskiego oraz Pogórza Cieszyńskiego. Szlak wchodzi w las i leśną ścieżką łagodnie w dół, obok strzelnicy doprowadza do ul. Olimpijskiej. Tutaj w prawo wracamy do centrum Goleszowa po znanym już zielonym szlaku turystycznym.

*Jest możliwość pominięcia trudnego odcinka szlaku prowadzącego przez strome zbocza kamieniołomu, niebezpieczne szczególnie po większych opadach atmosferycznych i trudne do pokonania przez mniej doświadczonych turystów. Trzeba wtedy skręcić w prawo i idąc cały czas szlakiem po dawnym nasypie kolejki wąskotorowej dojść w rejon Jeziorka Ton (po prawej) i pozostałości dawnych skoczni narciarskich (po lewej). W miejscu tym szlak wchodzi na ul. Olimpijską, którą w prawo dojdziemy znanym już zielonym szlakiem turystycznym do Gminnego Ośrodka Kultury w Goleszowie, gdzie zaczynaliśmy wędrówkę.